-
1 profundo
pro-fundo, fūdī, fūsum, ere, vorwärts-, vorgießen = hingießen, vorwärtsfließen-, sich ergießen lassen, vergießen, I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) Flussigkeiten: a) übh.: α) act.: pr. aquas sub mensas, Plin.: lacrimas oculis, Verg.: vim lacrimarum, Cic.: parentis et sororis commemoratione lacrimas, Cic.: pro alqo saepe et multum lacrimas, Cic.: lacrimas gaudio, Auct. b. Alex.: sanguinem ex oculis, Plin.: im üblen Sinne, vergießen = verschütten, vergeuden, aquam, florem vini veteris, Plaut. – β) refl. se profundere u. medial profundi, sich ergießen, hervorströmen, -stürzen, lacrimae se profuderunt, Cic.: lacrimae ore profusae, Sil.: profusus e cervice cruor, Ov.: Nilus e lacu profusus, Plin. – b) insbes., als Opfer ausgießen, libieren, his cotidie merum, Lact.: deo vina tamquam sitienti, Lact. Vgl. Bünem. Lact. 2, 14, 13 u. 6, 1, 5. – 2) Nichtflüssiges, hinschütten, meton., ausschütten, sportulam in medium, Apul. met. 1, 25. – B) übtr.: 1) niederwärts gehen lassen: a) hin- niederstrecken, cum somnus membra profudit, Lucr.: medial, molli cervice profusae, Lucr.: profusus gemitu, Pacuv. tr. fr. – b) herabhangen lassen, simul (= simulac) infula ex utraque pari malarum parte profusast, sobald die Binde herabgelassen wurde, herabgerollt war, Lucr. 1, 88. – 2) rasch hervorgehen-, fortgehen lassen, a) übh., α) act.: non peperit, verum posticā parte profudit, Lucil. fr.: ex alvo matris puerum natura profudit, Lucr. – β) refl. se profundere od. medial profundi, v. leb. Wesen = hervorströmen, -stürzen, se nova profundunt examina (Schwärme der Bienen), Colum.: omnis multitudo sagittariorum se profudit, Caes.: urbe profusi Aenidae, Val. Flacc. – v. üppigen Schossen an Gewächsen, sich hervordrängen, quae (in vitibus) se nimium profuderunt, Cic. – b) aus sich ausströmen, von sich geben, α) übh.: ignes, Lucr. – bes. durch den Mund hervor-, ausstoßen, pr. pectore voces, Catull.: clamorem, Cic.: profundendā voce, durch tiefes Ausholen der Stimme, Cic. – pr. animam in causa, ausströmen, aushauchen, Cic.: so auch spiritum in acie, Val. Max. – β) v. zeugenden Subjj., von sich geben, hervorbringen, ea quae frugibus atque bacis terrae fetu profunduntur, Cic.: pr. palmites, Colum. – insula profusa ab Aenaria, Plin. – 3) freigebig spenden, opfern, zum Opfer bringen, aufopfernd (mit Aufopferung) hingeben, rücksichtslos preisgeben, tantam pecuniam, Plin. pan.: pro patria vitam, Cic.: non modo pecuniam, sed vitam etiam pro patria, Cic.: sanguinem pro patria, Cic.: ea possessionibus vicinis, freigebig spenden = freigebig hinzufügen, Gromat. vet. p. 284, 6. – im üblen Sinne, vergeuden, verschwenden, patrimonia, Cic.: pecuniam, Cic.: epulis et viscerationibus pecunias in eas res, quae etc., Cic.: da, profunde (pecuniam), Cic. – II) bildl., ergießen, sich ergießen lassen, ausströmen, a) übh.: omne odium inclusum nefariis sensibus impiorum in me profudistis, Cic.: sic odium, quod in ipsum attulerunt, id in eius imaginem et simulacrum profuderunt, Cic.: cuncta simul vitia, male diu dissimulata, losbrechen lassen, Suet.: omnes profudi vires animi atque ingenii mei, aufgewandt, aufgeopfert, Cic. – res iam universas profundam, de quibus volumina impleta sunt, über das alles auf einmal mich auslassen, Cic. – refl., se prof., sich ergießen, α) übh.: pr. sese in questus flebiles, ausbrechen in usw., Liv. 23, 20, 5. – si totum se ille in me profudisset, wenn jener sich mir ganz hingegeben hätte, Cic. ad Att. 7, 3, 3. – β) hervorstürmen, mit Macht-, gewaltsam hervorbrechen, voluptates cum inclusae diutius... fuerunt, subito se non numquam profundunt atque eiciunt universae, Cic. Cael. 75. – b) hinschütten, vergeuden, verba ventis, Lucr.: quae ego si non profundere ac perdere videbor, omnibus meis viribus sustinebo, Cic. – / prōfūdit gemessen, Catull. 64, 202.
-
2 profundo
pro-fundo, fūdī, fūsum, ere, vorwärts-, vorgießen = hingießen, vorwärtsfließen-, sich ergießen lassen, vergießen, I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) Flussigkeiten: a) übh.: α) act.: pr. aquas sub mensas, Plin.: lacrimas oculis, Verg.: vim lacrimarum, Cic.: parentis et sororis commemoratione lacrimas, Cic.: pro alqo saepe et multum lacrimas, Cic.: lacrimas gaudio, Auct. b. Alex.: sanguinem ex oculis, Plin.: im üblen Sinne, vergießen = verschütten, vergeuden, aquam, florem vini veteris, Plaut. – β) refl. se profundere u. medial profundi, sich ergießen, hervorströmen, -stürzen, lacrimae se profuderunt, Cic.: lacrimae ore profusae, Sil.: profusus e cervice cruor, Ov.: Nilus e lacu profusus, Plin. – b) insbes., als Opfer ausgießen, libieren, his cotidie merum, Lact.: deo vina tamquam sitienti, Lact. Vgl. Bünem. Lact. 2, 14, 13 u. 6, 1, 5. – 2) Nichtflüssiges, hinschütten, meton., ausschütten, sportulam in medium, Apul. met. 1, 25. – B) übtr.: 1) niederwärts gehen lassen: a) hin- niederstrecken, cum somnus membra profudit, Lucr.: medial, molli cervice profusae, Lucr.: profusus gemitu, Pacuv. tr. fr. – b) herabhangen lassen, simul (= simulac) infula ex utraque pari malarum parte profusast, sobald die Binde herabgelassen wurde, herabgerollt war, Lucr. 1, 88. – 2) rasch hervorgehen-, fortgehen lassen, a) übh., α) act.: non peperit, verum posticā parte profu-————dit, Lucil. fr.: ex alvo matris puerum natura profudit, Lucr. – β) refl. se profundere od. medial profundi, v. leb. Wesen = hervorströmen, -stürzen, se nova profundunt examina (Schwärme der Bienen), Colum.: omnis multitudo sagittariorum se profudit, Caes.: urbe profusi Aenidae, Val. Flacc. – v. üppigen Schossen an Gewächsen, sich hervordrängen, quae (in vitibus) se nimium profuderunt, Cic. – b) aus sich ausströmen, von sich geben, α) übh.: ignes, Lucr. – bes. durch den Mund hervor-, ausstoßen, pr. pectore voces, Catull.: clamorem, Cic.: profundendā voce, durch tiefes Ausholen der Stimme, Cic. – pr. animam in causa, ausströmen, aushauchen, Cic.: so auch spiritum in acie, Val. Max. – β) v. zeugenden Subjj., von sich geben, hervorbringen, ea quae frugibus atque bacis terrae fetu profunduntur, Cic.: pr. palmites, Colum. – insula profusa ab Aenaria, Plin. – 3) freigebig spenden, opfern, zum Opfer bringen, aufopfernd (mit Aufopferung) hingeben, rücksichtslos preisgeben, tantam pecuniam, Plin. pan.: pro patria vitam, Cic.: non modo pecuniam, sed vitam etiam pro patria, Cic.: sanguinem pro patria, Cic.: ea possessionibus vicinis, freigebig spenden = freigebig hinzufügen, Gromat. vet. p. 284, 6. – im üblen Sinne, vergeuden, verschwenden, patrimonia, Cic.: pecuniam, Cic.: epulis et viscerationibus pecunias in eas res, quae etc., Cic.: da, profunde (pecuniam), Cic. – II)————bildl., ergießen, sich ergießen lassen, ausströmen, a) übh.: omne odium inclusum nefariis sensibus impiorum in me profudistis, Cic.: sic odium, quod in ipsum attulerunt, id in eius imaginem et simulacrum profuderunt, Cic.: cuncta simul vitia, male diu dissimulata, losbrechen lassen, Suet.: omnes profudi vires animi atque ingenii mei, aufgewandt, aufgeopfert, Cic. – res iam universas profundam, de quibus volumina impleta sunt, über das alles auf einmal mich auslassen, Cic. – refl., se prof., sich ergießen, α) übh.: pr. sese in questus flebiles, ausbrechen in usw., Liv. 23, 20, 5. – si totum se ille in me profudisset, wenn jener sich mir ganz hingegeben hätte, Cic. ad Att. 7, 3, 3. – β) hervorstürmen, mit Macht-, gewaltsam hervorbrechen, voluptates cum inclusae diutius... fuerunt, subito se non numquam profundunt atque eiciunt universae, Cic. Cael. 75. – b) hinschütten, vergeuden, verba ventis, Lucr.: quae ego si non profundere ac perdere videbor, omnibus meis viribus sustinebo, Cic. – ⇒ prōfūdit gemessen, Catull. 64, 202.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > profundo
-
3 profundo
pro-fundo, fūdī, fūsum, ere1) проливать (sanguinem C, PM, etc.; lacrimas C etc.); выливать ( vinum Pl); щедро расходовать, не жалеть (pecuniam C, PM)p. omnes vires C — употребить все свои силыp. vitam pro patriā C — отдать жизнь за родинуtotum se in aliquem p. C — жертвовать всем для кого-л., делиться последним с кем-л.2) напрасно тратить, расточать зря (verba ventis Lcr; divitias Sl; patrimonium C)3)а) изливать ( odium in aliquem C)p. clamorem C — издавать крик, кричатьp. se или pass. profundi — изливаться (in questūs flebiles se p. L)в) показываться во множестве, хлынуть ( lacrimae se profuderunt C); обрушиваться, ринуться ( multitudo sagittariorum se profudit Cs)4) культ. возливать ( deo vina Lact)5) делать вялым, распростирать ( somnus membra profudit Lcr)cadunt profusae, sc. aves Lcr — птицы замертво падают6) испускать ( animam C); извергать ( ignes Lcr); выталкивать ( infantem ex alvo matris natura profudit Lcr)7) опускать, med. profundi спускаться, свисать ( infula ex utraque parte profusa Lcr)8) рождать, производить (в изобилии)se p. или med. — родиться, разрастаться ( nimium C) или выделяться ( humores qui ex renibus profunduntur C) -
4 profundo
prō̆-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour out or forth, to shed copiously, to cause to flow (class.).I.Lit.:B.sanguinem suum profundere omnem cupit, dummodo profusum hujus ante videat,
Cic. Clu. 6, 18:sanguinem pro patriā,
id. Fin. 2, 19, 60; 2, 30, 97:vim lacrimarum,
id. Rep. 6, 14, 14:lacrimas oculis,
Verg. A. 12, 154; Ov. M. 9, 679; 7, 91; Sen. Med. 541:sanguinem ex oculis,
Plin. 10, 60, 79, § 164:aquam,
Plaut. Aul. 2, 4, 29:vinum,
id. Curc. 1, 1, 92:vina deo tamquam sitienti,
Lact. 2, 4, 13; 6, 1, 5:aquas sub mensas,
Plin. 28, 2, 5, § 26. —With se, to burst or gush forth:lacrimae se subito profuderunt,
Cic. Ac. 11, 7, 6.—Transf.1.To stretch at full length, to prostrate ( poet.):2.cum somnus membra profudit,
Lucr. 4, 757:praecipites profusae in terram,
id. 6, 744.—Mid.: profusus, abjectus jacens. Pacuvius: profusus gemitu, murmure, stretched at full length, Paul. ex Fest. p. 228 Müll. (Trag. Rel. v. 321 Rib.). —To pour or cast out, bring forth, produce (class.): posticā parte profudit, Lucil. ap. Non. 217, 16:3.(puerum) ex alvo matris natura profudit,
Lucr. 5, 225:sonitus,
id. 6, 401:ignes,
id. 6, 210:omnia ex ore,
id. 6, 6:pectore voces,
to pour forth, utter, Cat. 64, 202:vocem,
Cic. Tusc. 2, 23, 56:clamorem,
id. Fl. 6, 15; id. Leg. 1, 8, 25:voces,
Cat. 64, 202:vitia,
Suet. Tib. 42:dolorem,
Vop. Aur. 1:palmites,
Col. 5, 5, 17.—With se, to pour forth, rush forth or out; of bees:II.cum se nova profundent examina,
Col. 9, 3;of archers: omnis multitudo sagittariorum se profudit,
Caes. B. C. 3, 93;of luxuriant plants: ea, quae se nimium profuderunt,
have shot out, sent out shoots, Cic. de Or. 2, 21, 88:profundit se supra modum numerus palmitum,
Col. 7, 24, 4.—Trop., to cast or throw away:B.ventis verba profundere,
Lucr. 4, 931:quae si non profundere ac perdere videbor,
Cic. Fam. 5, 5, 17.—In partic.1.To throw away.a.In a bad sense, spend uselessly; to lavish, dissipate, squander:b.profundat, perdat, pereat,
Ter. Ad. 1, 2, 54; Cic. Verr. 2, 3, 67, § 155:patrimonia,
id. Cat. 2, 5, 10:pecunias in res,
id. Off. 2, 16, 55.—In a good sense, to spend, sacrifice:c.non modo pecuniam, sed vitam etiam profundere pro patriā,
Cic. Off. 1, 24, 84.—Esp., of life, to yield, give up:2.animam,
Cic. Marc. 10, 32:si pateretur natura, vel denas animas profundere praestabat in pugnā, quam, etc.,
Amm. 26, 10, 13:spiritum in acie,
Val. Max. 6, 3, 3.—To pour out, vent; to expend, exert, employ; to set forth, show, explain:3.odium in aliquem,
Cic. Pis. 7, 16:omnes profudi vires animi atque ingenii mei,
id. Att. 1, 18, 2:res universas,
to set forth, explain, id. Ac. 2, 27, 87.—With se, to pour itself forth, i. e. to rush forth, break out:A.voluptates cum inclusae diutius, subito se nonnumquam profundunt atque eiciunt universae,
Cic. Cael. 31, 75:si totum se ille in me profudisset,
had wholly poured himself out to me, had been liberal, id. Att. 7, 3, 3:in questus flebiles sese in vestibulo curiae profuderunt,
Liv. 23, 20, 5.—Hence, prŏ-fūsus, a, um, P. a.Lit., spread out, extended, hanging down (ante- and postclass.):B.cauda profusa usque ad calces,
Varr. R. R. 2, 5.— Comp.:equi coma et cauda profusior,
longer, Pall. 4, 13.—Trop.1.Lavish, extravagant, profuse (class.; cf.2. 3. 4.prodigus): perditus ac profusus nepos,
Cic. Quint. 12, 40:reus,
id. Verr. 2, 1, 7, § 20.—With gen.:alieni appetens, sui profusus,
lavish of his own, Sall. C. 5, 4.—With in and abl.:simul ad jacturam temporis ventum est, profusissimi in eo, cujus unius honesta avaritia est,
Sen. Brev. Vit. 3, 2.—Of things abstr. and concr.:profusis sumptibus vivere,
Cic. Quint. 30, 93:profusa luxuria in aedificiis,
Vell. 2, 33, 4.—Immoderate, excessive, extravagant:1.profusa hilaritas,
Cic. Tusc. 4, 7, 15:genus jocandi,
id. Off. 1, 29, 103:cupido,
Tac. H. 1, 52.— Sup.:profusissima libido,
Suet. Claud. 53.— Adv.: prŏfūsē.Lit., lavishly, extravagantly, profusely (post-Aug.):2.aedes profuse exstructa,
at an immoderate expense, Suet. Aug. 72.— Sup.:festos et solemnes dies profusissime celebrabat,
Suet. Aug. 75.—Trop.a. b.Immoderately, excessively:profuse prolixeque laudare,
Gell. 5, 1, 2.— Comp.:eo profusius sumptui deditus erat,
Sall. C. 13, 5. -
5 pro-fundō
pro-fundō (prō-, Ct.), fūdī, fūsus, ere, to pour out, pour forth, shed copiously, cause to flow: sanguinem pro patriā: lacrimas oculis, V.: lacrimae se subito profuderunt, burst forth.—To bring forth, produce, utter: vocem: clamorem.—With se, to pour forth, rush forth, throw out: omnis multitudo sagittariorum se profudit, Cs.: in vitibus ea, quae sese nimium profuderunt, i. e. have grown too fast.—Fig., to throw away, spend freely, waste, lavish, dissipate, squander: profundat, perdat, T.: patrimonia: pecuniam, vitam pro patriā, sacrifice.—To pour out, vent, expend, be lavish of, express freely: odium in me: res universas, set forth all together.—With se, to rush forth, break out: voluptates subito se profundunt... universae: si totum se ille in me profudisset, i. e. had been generous to me: in questūs flebilīs sese, L.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский